Zoeken
Schapenstreek Lutjebroek
Schapenstreek Lutjebroek
Mark en Anita hebben een biologische schapenboerderij in Lutjebroek. Dat zij harde werkers zijn is direct duidelijk. Mark draagt 24/7 zorg voor de schapen en het land, Anita brengt minstens zo veel tijd door in de kaas- en ijsmakerij en in de boerderijwinkel. Dochter Feike runt de zorgtak van de boerderij alsof ze nooit anders heeft gedaan. Zonder deze mentaliteit waren Mark en Anita ook nooit zo ver gekomen. Beiden komen niet uit een boerengezin en het opzetten van een boerenbedrijf was dan ook niet vanzelfsprekend. Het had veel voeten in de aarde. Ze leerden elkaar kennen bij de Warmonderhof opleiding, school voor bio-dynamische landbouw in Dronten. Ze vonden elkaar in hun passie voor de natuur en voor de dieren. Samen legden ze een zoektocht af via Duitsland en Drenthe naar hun uiteindelijke eigen boerderij in Lutjebroek.
In 1999 namen ze de boerderij, inclusief schapen, in zeer vervallen staat over. Sindsdien werken ze hard om er een prachtig bedrijf van te maken. Inmiddels hebben ze 200 schapen op 35 ha land, dat ze pachten van Staatsbosbeheer. De schapen zijn dus echte natuurgrazers. En dat proef je terug in de zuivelproducten, waarvan het ijs het unieke sellingpoint is. In de zomer kun je met een bootje langs de boerderij varen voor huisgemaakt ijs in wel 20 soorten. Naast de zuivelproductie is er een kleine vleestak en is het bedrijf gecertificeerd zorgboerderij. Vier dagen in de week worden patiënten ontvangen voor dagbesteding op de boerderij.
Voordelen van de natuur
Dat de schapen in natuurland grazen heeft veel voordelen, zowel voor de gezondheid van de schapen als voor de omgeving. Het grasland wordt minimaal bewerkt, waardoor het sterk en divers is. De schapen kunnen daardoor lang buiten grazen en ze krijgen een gevarieerd dieet, waar ze goed gezond bij blijven. Daarnaast biedt het boerenland een plek aan een grote variatie aan plant- en diersoorten. Het grasland is rijk aan kruiden zoals weegbree, paardenbloem, distel, klaver en watermunt. Het land is bovendien rijk aan vele soorten vogels zoals de buizerd, grauwe kiekendief, watersnip, fuut, kerkuil, mussen en allerlei soorten rietzangers. Dit is ook te danken aan de variatie aan bomen en planten langs de velden en sloten, zoals riet en wilgen. De variatie aan soorten zorgt voor een gebalanceerd en sterk ecosysteem op en rond het bedrijf.
Bovendien doet het grasland het ook in droge jaren goed. Door de diversiteit aan soorten en de hoge grondwaterstand heeft Mark weinig problemen ervaren met de extreem droge zomer van 2018. “Ik heb zelfs gras over!” vertelt hij met trots.
Boeren in de natuur is niet altijd makkelijk
Boeren met de natuur kent niet alleen maar voordelen. De landpacht brengt veel strenge regels met zich mee, waardoor boer Mark belemmerd wordt in zijn werk. Maaien en bemesten mag alleen op gezette tijden, op bepaalde percelen en in beperkte mate. Dat levert weleens frustratie op. Meer flexibiliteit in de regelgeving zou dan ook geen overbodige luxe zijn. Datzelfde geldt voor de mest- en fosfaatwetgeving waar veel innovatieve boeren tegenaanlopen.
Daarnaast heeft Mark weinig invloed op de bereikbaarheid en de veiligheid van zijn percelen. Door de vele sloten en bruggetjes zijn sommige percelen slecht bereikbaar, wat beheer met machines erg lastig maakt. De sloten zorgen er ook voor dat er regelmatig schapen verdrinken.
Ook het beheer van natuurland gaat zeker niet vanzelf. “Als je het niet maait krijg je alleen maar riet en elzen!”. Verder kunnen zeker niet alle schapen, koeien en geitenrassen omgaan met zoveel natuur. Het moeten sterke rassen zijn die diversiteit aankunnen. Sterk doorgefokte rassen die aangepast zijn op een eenzijdig dieet voor hoge melkproductie zijn hiervoor niet geschikt. Al met al vraagt het veel doorzettingsvermogen van een boer om te boeren in en met de natuur. Gelukkig ontbreekt het daar niet aan bij Mark en Anita.
Kringlopen sluiten en innovatief boeren
Observeren en experimenteren, dat is de aanpak van Mark. Hij past zijn vee aan op het land, door door te fokken met de sterkste schapen. Daarnaast probeert hij de kringlopen op zijn bedrijf zo veel mogelijk te sluiten. Mest van de schapen gebruikt hij op het land, het grasland (zowel vers als gedroogd) als voer in zomer en winter. Daarbij dienen de wilgen ook als aanvullend dieet. Restmateriaal wordt aan de varkens gevoerd. Mark haalt enkel wat stro en kruidenrijk krachtvoer van buiten het bedrijf. Het kruidenrijk droogvoer bevat verschillende gezondheidsbevorderende kruiden die uitsluitend in Europa geteeld worden. Hierdoor is geen chemische medicatie nodig.
Maatregelen