Stadsboerderij Nieuw Slagmaat

Stadsboerderij Nieuw Slagmaat

Vlakbij Utrecht ligt de stadsboerderij Nieuw Slagmaat van de familie van der Maat. Hier wonen en werken Huub, Jeanette en dochter Djûke Smith – van der Maat. Het bedrijf bestaat voornamelijk uit diverse fruitteelt en er is een aantal vleeskoeien. Daarnaast houdt de familie paarden en hebben ze een klein stukje akkerbouw. Sinds een aantal jaar telen ze er ook kiwi’s, als enige in Nederland!

Maatregelen

De familie van der Maat is al lang bezig met natuurinclusief telen en hun impact op het milieu te verkleinen. Ze teelden vroeger onder diverse milieukeurmerken, waaronder milieubewuste teelt en het milieukeurlogo. Deze logo’s hadden het doel om milieubewuster te gaan produceren, bijvoorbeeld door het minimaliseren van pesticiden en kunstmest en het stimuleren van natuur op het erf. Nu de laatste is omgezet naar het logo planetproof zijn ze gestopt met keurmerken. Een keurmerk is niet meer nodig om hun producten aan de man te krijgen en het logo heeft zijn meerwaarde verloren door makkelijk te behalen eisen, volgens Huub. Ze produceren nu zoveel mogelijk natuurinclusief zonder een keurmerk eraan te hangen, omdat de consument die het koopt met zijn eigen ogen toch al kan zien waar hun eten wordt geproduceerd.

Binnen de fruitteelt telen ze veel verschillende fruitsoorten. Appels, kersen, kiwi’s, perziken en peren in uiteenlopende (oude) rassen. In de boomgaard zetten ze insecten als roofmijt in om insectenplagen te voorkomen. Met roofmijt bestrijd men roestmijt en spint. Ook maait de familie van der Maat het onkruid en het gras tussen de bodem met messen die op zo’n manier draaien dat de bomen niet beschadigd worden. Hierdoor hoeven ze minder bestrijdingsmiddelen te gebruiken in de laag onder de fruitbomen. Dit komt ten goede voor natuurlijke plaagbestrijding.

Bij het bemesten van de boomgaard stappen ze zoveel mogelijk af van kunstmest en zetten ze steeds meer in op het verbeteren van de bodem door ecologische interacties te bevorderen. Voornamelijk gebruiken ze natuurcompost en vaste mest uit de stallen. Ook krijgen de fruitbomen voor ze in de grond gaan een dip in een mengsel dat de wortelontwikkeling verbetert. In dit mengsel zitten Mycorrhiza schimmels die essentieel zijn in de symbiose van plant, bodem, bacteriën en schimmels.

De vleeskoeien die worden gehouden zijn Groninger Blaarkoppen. Dit oude ras kalft makkelijk en is robuust. De koeien krijgen enkel eigen gras en hooi van de boerderij. De graslanden waarop de koeien grazen is al 50-60 jaar permanent grasland.

De familie van der Maat investeert ook in biodiversiteit. Ze hebben bloemstroken, akkerranden en perken aangelegd die veel insecten aantrekt. Biodiversiteit verbeteren is het doel, maar ze willen ook de burger hiervan bewust maken. Het monitoren van insecten door vrijwilligers kan daarbij helpen. Door verschillende vallen te zetten worden insecten geteld. Hierdoor kan inzicht worden verkregen in het huidige aantal insecten. Daarnaast hebben ze twee keverbanken voor de patrijzen. Dit zijn verhoogde heuvels die zorgen voor een divers dieet en schuilmogelijkheden.

Boer en burger

De boerderij is een echte stadsboerderij, de burgers zijn in vele opzichten betrokken. Dit is niet alleen van de laatste tijd, ook vroeger bezochten veel mensen het erf. Toen al werd in ruil voor een stukje grond en producten arbeid ingezet. Een zeer gemengd bedrijf is immers veel werk.

De producten van deze boerderij worden volledig in korte ketens afgezet. Een groot deel gaat naar hun eigen landwinkel. De jaarlijkse plukdagen zijn ook een groot succes en trekt veel bezoekers. Op de vraag hoeveel antwoordt Huub: ‘We tellen ze niet maar als je nagaat dat hier het hele weiland volstaat met auto’s en fietsen, nou honderden.’ Naast de plukdagen wordt elk jaar ook een maisdoolhof voor kinderen geopend. Afgelopen jaren werd de ouderwetste stal van de koeien omgebouwd tot pop-up restaurant.

Huub is ook actief als boerenraad bij het initiatief Local2Local. Binnen deze korte keten kunnen boeren hun producten zichtbaar maken en direct aan de klant verkopen.

Foto’s: Dick Boschloo